بلاکچین چیست؟

بلاکچین چیست؟

بلاکچین یک دفتر کل اشتراکی و تغییرناپذیر است که فرآیند ثبت تراکنش‌ها و ردیابی دارایی‌ها را در یک شبکه تجاری تسهیل می‌کند.

یک دارایی می‌تواند مشهود (مانند خانه، خودرو، پول نقد، زمین) یا نامشهود (مانند مالکیت فکری، پتنت‌ها، حق نشر، برند) باشد. تقریباً هر چیزی که ارزش دارد، می‌تواند در یک شبکه بلاکچین ردیابی و مبادله شود که این امر ریسک را کاهش داده و هزینه‌ها را برای همه افراد درگیر کاهش می‌دهد.

چرا بلاکچین مهم است؟

کسب‌وکارها بر اساس اطلاعات فعالیت می‌کنند. هرچه اطلاعات سریع‌تر و دقیق‌تر دریافت شود، بهتر است. بلاکچین برای ارائه این اطلاعات ایده‌آل است، زیرا داده‌ها را به صورت آنی، اشتراکی و قابل مشاهده در یک دفتر کل تغییرناپذیر ذخیره می‌کند که فقط اعضای مجاز شبکه به آن دسترسی دارند.

یک شبکه بلاکچین می‌تواند سفارشات، پرداخت‌ها، حساب‌ها، تولید و بسیاری موارد دیگر را ردیابی کند. و از آنجا که اعضای شبکه به یک نسخه واحد و قابل اعتماد از اطلاعات دسترسی دارند، می‌توانند جزئیات یک تراکنش را از ابتدا تا انتها مشاهده کنند، که این موضوع اعتماد، کارایی و فرصت‌های جدید را به همراه دارد.

عناصر کلیدی بلاکچین

۱. فناوری دفتر کل توزیع‌شده

همه شرکت‌کنندگان در شبکه به دفتر کل توزیع‌شده و سوابق تغییرناپذیر تراکنش‌ها دسترسی دارند. با این دفتر کل اشتراکی، تراکنش‌ها فقط یک‌بار ثبت می‌شوند، که از تکرار و هدررفت منابع در سیستم‌های تجاری سنتی جلوگیری می‌کند.

۲. سوابق تغییرناپذیر

هیچ‌کس نمی‌تواند پس از ثبت یک تراکنش، آن را ویرایش یا دستکاری کند. اگر یک تراکنش شامل خطا باشد، باید یک تراکنش جدید برای اصلاح آن ثبت شود، و هر دو تراکنش برای همه اعضای شبکه قابل مشاهده خواهند بود.

۳. قراردادهای هوشمند

برای تسریع تراکنش‌ها، مجموعه‌ای از قوانین به نام قرارداد هوشمند روی بلاکچین ذخیره شده و به صورت خودکار اجرا می‌شود. این قرارداد می‌تواند شرایط انتقال اوراق قرضه، پرداخت بیمه سفر و بسیاری موارد دیگر را مشخص کند.

بلاکچین چگونه کار می‌کند؟

۱. هر تراکنش به‌عنوان یک “بلوک” از داده ثبت می‌شود

این تراکنش‌ها حرکت یک دارایی را نشان می‌دهند، چه مشهود (مانند یک محصول) و چه نامشهود (مانند مالکیت فکری). هر بلوک داده می‌تواند اطلاعات مختلفی را ذخیره کند، مانند چه کسی، چه چیزی، چه زمانی، کجا، چه مقدار. حتی می‌توان شرایط خاصی مانند دمای یک محموله غذایی را ثبت کرد.

۲. هر بلوک به بلوک‌های قبلی و بعدی متصل می‌شود

این بلوک‌ها یک زنجیره داده تشکیل می‌دهند که حرکت یک دارایی یا تغییر مالکیت را دنبال می‌کند. هر بلوک زمان دقیق و ترتیب تراکنش‌ها را تأیید می‌کند و با روش‌های رمزنگاری به‌طور ایمن به سایر بلوک‌ها متصل می‌شود، که این امر از تغییر یا حذف اطلاعات جلوگیری می‌کند.

۳. تراکنش‌ها در یک زنجیره غیرقابل برگشت متصل می‌شوند: بلاکچین

هر بلوک جدید، اعتبار بلوک قبلی و کل زنجیره را تقویت می‌کند، که ویژگی تغییرناپذیری بلاکچین را تضمین می‌کند. این موضوع از دستکاری داده‌ها توسط افراد مخرب جلوگیری کرده و یک دفتر کل امن و قابل اعتماد برای همه اعضای شبکه ایجاد می‌کند.

مزایای بلاکچین

نیاز به تغییر؟

عملیات تجاری اغلب زمان و منابع خود را صرف ثبت مکرر داده‌ها و تأییدات شخص ثالث می‌کنند. سیستم‌های ثبت اطلاعات می‌توانند در برابر کلاهبرداری و حملات سایبری آسیب‌پذیر باشند. شفافیت محدود باعث کندی در تأیید داده‌ها می‌شود. علاوه بر این، با ورود اینترنت اشیا (IoT)، حجم تراکنش‌ها به شدت افزایش یافته است. تمام این چالش‌ها باعث کندی کسب‌وکار، افزایش هزینه‌ها و کاهش بهره‌وری می‌شود. اینجاست که بلاکچین وارد عمل می‌شود.

۱. اعتماد بیشتر

در یک شبکه مبتنی بر بلاکچین، فقط اعضای مجاز به اطلاعات دسترسی دارند. این فناوری تضمین می‌کند که داده‌های دریافت‌شده دقیق، به‌روز و قابل اعتماد هستند، در حالی که اطلاعات محرمانه فقط برای افراد مجاز در دسترس قرار می‌گیرد.

۲. امنیت بالاتر

تمام اعضای شبکه باید درباره صحت داده‌ها به اجماع برسند، و تمامی تراکنش‌های تأییدشده به صورت دائمی و غیرقابل تغییر در دفتر کل ثبت می‌شوند. هیچ‌کس، حتی مدیر سیستم، نمی‌تواند یک تراکنش را حذف کند.

۳. افزایش بهره‌وری

با دفتر کل توزیع‌شده، نیاز به مقایسه و تطبیق دستی سوابق حذف می‌شود. علاوه بر این، با استفاده از قراردادهای هوشمند، تراکنش‌ها به‌طور خودکار و سریع‌تر انجام می‌شوند.

انواع شبکه‌های بلاکچین

راه‌های مختلفی برای ساخت یک شبکه بلاکچین وجود دارد که شامل بلاکچین عمومی، خصوصی، مجوزدار و کنسرسیومی می‌شود.

۱. بلاکچین عمومی (Public Blockchain)
در این نوع بلاکچین، همه افراد می‌توانند به شبکه بپیوندند و در آن فعالیت کنند.
نمونه‌ای از آن بیت‌کوین است.
معایب آن شامل نیاز به توان محاسباتی بالا، عدم حریم خصوصی تراکنش‌ها و امنیت ضعیف‌تر برای کاربردهای سازمانی است.
۲. بلاکچین خصوصی (Private Blockchain)
مانند بلاکچین عمومی، اما تحت کنترل یک سازمان خاص است.
سازمان مشخص می‌کند که چه افرادی اجازه مشارکت، اجرای پروتکل اجماع و مدیریت دفتر کل را دارند.
این مدل برای کسب‌وکارهایی که نیاز به اعتماد و کنترل بیشتر دارند، مناسب است.
۳. بلاکچین مجوزدار (Permissioned Blockchain)
یک بلاکچین خصوصی معمولاً به‌صورت مجوزدار اجرا می‌شود.
بلاکچین‌های عمومی نیز می‌توانند مجوزدار باشند و محدودیت‌هایی برای افرادی که می‌توانند در شبکه فعالیت کنند، ایجاد کنند.
افراد برای مشارکت در شبکه باید دعوتنامه یا مجوز داشته باشند.
۴. بلاکچین کنسرسیومی (Consortium Blockchain)
چندین سازمان مسئولیت مدیریت بلاکچین را به اشتراک می‌گذارند.
این سازمان‌های منتخب تصمیم می‌گیرند که چه کسی می‌تواند تراکنش ارسال کند یا به داده‌ها دسترسی داشته باشد.
این نوع بلاکچین برای کسب‌وکارهایی که نیاز به شفافیت و مشارکت بین چند نهاد دارند، ایده‌آل است.

امنیت در بلاکچین

سیستم‌های مدیریت ریسک برای شبکه‌های بلاکچینی

هنگام توسعه یک برنامه بلاکچینی سازمانی، داشتن یک استراتژی امنیتی جامع ضروری است. این استراتژی باید شامل چارچوب‌های امنیت سایبری، خدمات اطمینان‌بخش و بهترین روش‌ها باشد تا از حملات سایبری و تقلب جلوگیری شود.

لینک مقاله اصلی